Temmuz 2020
İşverenler tarafından ücret kesme cezası, zarar tazmini gibi çeşitli gerekçelerle işçi ücretlerinden kesintiler yapılmaktadır. Ancak bu kesintilerin usulsüz olmaması için güncel mevzuat ve Yargıtay kararları uyarınca belirlenen koşullara uyulması gerekmektedir.
Zararın Tazmini Amacıyla Yapılan Kesinti
İşyeri aracının hasar görmesi, hatalı üretim, kasa açığı, işyeri araç plakasına trafik cezası yazılması vb. durumlarda zarara uğrayan işverenin; ücret kesintisi ile zararını tazmin edebilmesi için işçinin yazılı onayının alınması zorunludur. Ücret kesintilerine ilişkin yazılı onayın önceden iş sözleşmesi, disiplin yönetmeliği gibi evraklar ile alınması ise geçerli değildir. Yazılı onayın geçerli olabilmesi için işverenin zararı doğduktan sonra, kesinti yapılacağı anda alınması, başka bir anlatımla güncel olması gerekmektedir.
İşçinin yazılı onayı ya da kusura ve zarar miktarına ilişkin bir mahkeme kararı olmaksızın yapılan kesintiler usulsüz olacak ve işçiye hem haklı fesih hem de usulsüz kesilen tutarın iadesini talep etme imkanı verecektir.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 27.06.2014 tarihli ilamında; Davacı işçinin kasa açığından sorumluluğu ve kusuruna ilişkin yargı kararı bulunmadan işveren tarafından bu açığın mahsubu yoluna gidilmesinin hatalı olduğunu belirtmiştir. (T.C. Yargıtay 9. HD. 2012/23713 E., 2014/22091 K., 27.06.2014 T.)
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi; “Zararın tahsilinin bir mahkeme kararına dayanmaması veya işçinin buna muvafakati bulunmaması karşısında davacının kıdem tazminatından yapılan kesintinin davacıya iadesine karar verilmelidir.” şeklindeki kararı ile de yalnızca ücretten değil kıdem tazminatından da yazılı onay ya da mahkeme kararı olmadan kesinti yapılamayacağını belirtmiştir. (T.C. Yargıtay 9. HD. 2010/14029 E., 2012/22854 K., 13.06.2012 T.)
Ücret Kesme Cezası
Ücret kesme cezası; işyeri disiplin cezası niteliğinde bir yaptırım olarak 4857 sayılı İş Kanununun 38. Maddesi ile düzenlenmiştir. Bu yaptırımın işverenin zararının tazmini amacıyla uygulanması hukuka aykırılık teşkil edecektir. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi bir kararında; işverenin yevmiye kesme cezası dışında kıdem tazminatı ile ücretinden yargı kararı olmadan kesinti yapmasının yasal olmadığını belirtmiştir. (T.C. Yargıtay 9. HD. 2011/51398 E., 2013/34435 K., 23.12.2013 T.)
İşyeri disiplin yönetmeliği, iş sözleşmesi ya da toplu iş sözleşmesi ile belirlenen olumsuz işçi davranışları gibi sebeplerle yapılabilen bu kesintiler; bir ayda iki gündelikten veya parça başına yahut yapılan iş miktarına göre verilen ücretlerde işçinin iki günlük kazancından fazla olamaz. Bu paralar, kesildiği tarihten itibaren bir ay içinde, işçilerin eğitimleri ve sosyal hizmetleri için kullanılmak üzere, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından bildirilen hesaba yatırılmalıdır. Kesintilerin işveren tarafından kullanılması mümkün değildir.
Yasaya aykırı olarak ücret kesme cezası verilmesi halinde işveren hakkında 1.050 TL (2020 yılı için) idari para cezası uygulanır. Yasaya aykırı şekilde ücret kesme cezası uygulanan işçinin ise iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesi mümkün olacaktır.
©2020 Elmas Avukatlık ve Hukuki Danışmanlık Bürosu Tüm hakları saklıdır.
