Koronavirüs Hastalığı İş Kazası Olarak Değerlendirilebilir Mi? İşverenin Yükümlülükleri Nelerdir?

Mart 2020

Koronavirüs (COVID-19) Hastalığı'nın İş Kazası Olarak Değerlendirilmesi:

Yargıtay 15.04.2019 tarihli güncel ilamında; Türkiye’de bulunan işvereni tarafından Ukrayna’ya gönderilen tır şoförüne sefer sırasında H1N1 virüsü bulaşmasını "iş kazası" olarak değerlendirmiştir. (T.C. Yargıtay 21. HD. 2018/5018 E., 2019/2931 K. 15.04.2019 T.)

İşbu karar Koronavirüs (COVID-19) Hastalığı için de emsal niteliktedir. Yargıtay’ın bulaşıcı hastalığı iş kazası olarak değerlendirme gerekçesi; ilgili mevzuatta iş yerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen engelli hâle getiren olayların iş kazası olarak tanımlanmış olmasıdır. (6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 3. Madde, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 13. Madde)

İş Kazası ile ilgili mevzuat ve Yargıtay kararları uyarınca bir çalışanın;

İş yerinde,
İşveren tarafından sağlanan servis ya da diğer araçlar ile işin yapıldığı yere gidiş-geliş sırasında,
İşi sebebiyle gönderildiği yurt içi ya da yurt dışında bulunan yerde Koronavirüs (COVID-19) Hastalığı’na yakalanması iş kazası olarak değerlendirilir.

İşverenin Koronavirüs (COVID-19) Hastalığı İle İlgili Yükümlülükleri:

İşveren; mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapmak durumundadır. (İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği 6. Madde)

“Her türlü tedbir” ifadesi ile kastedilen nedir?

Kanun, yönetmelik vb. mevzuat ile öngörülmemiş olsa dahi işveren, bilimsel ve teknolojik gelişmelerin gerekli kıldığı tüm güncel iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini almak zorundadır. Bu sebeple işverenler; Koronavirüs (COVID-19) Hastalığı ile ilgili gelişmeleri, Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlanan uyarı ve bilgilendirmeleri takip etmek ve iş yerlerinde güncel duruma uygun önlemleri almak zorundadır.

İş yerleri ve işveren tarafından sağlanan servisler ile tüm araç gereçler düzenli olarak dezenfekte edilmelidir.

Çalışanların rahatlıkça ulaşabileceği yerlere yeterli sayıda dezenfektan ve uygun temizlik malzemesi bırakılmalıdır.

Yapılan işin türüne göre eldiven, maske, gözlük gibi kişisel koruyucu malzemeler temin edilmeli ve çalışanların bu malzemeleri kullanımı da denetlenmelidir. Gerekirse yaptırım uygulamak suretiyle doğru kullanımı sağlanmalıdır.

Yurt dışında da faaliyet gösteren işverenler yurt dışı seyahatlerini ertelemelidir. Yurt dışından gelen çalışanlar ise 14 gün kuralına uygun olarak iş yerine alınmamalıdır.

Kalabalık çalışma ortamlarında risk seviyelerine göre çalışma saatleri ve yoğunluğu tekrar düzenlenmelidir. İş gereği yapılması planlanan toplantı, eğitim ve seminerler ertelenmelidir.

Yapılan işin türüne göre, mümkün olması halinde evden çalışma usulüne geçilmesi planlanmalıdır.

İşveren tarafından güncel iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınmaması ya da aynı iş yerinde yakından temas halinde bulunulan bir çalışana Koronavirüs (COVID-19) bulaşması durumunda çalışanların iş sözleşmelerini haklı sebeple derhal feshetme hakkı bulunmaktadır.

"4857 sayılı İş Kanunu

İşçinin haklı nedenle derhal fesih hakkı

Madde 24 - Süresi belirli olsun veya olmasın işçi, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir:

I. Sağlık sebepleri:
a) İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa.
b) İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa."